Jak leczyć cukrzycę?
Insulina oraz leki przeciwcukrzycoweLeczenie cukrzycy opiera się na trzech głównych filarach: pierwszy z nich to ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych, drugi to odpowiednia dawka ruchu dziennie, natomiast trzeci to przyjmowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych lub podawanie insuliny. Ponieważ istnieją różne rodzaje cukrzycy, sposoby jej leczenia dostosowane są do każdego pacjenta indywidualnie, jednak cel terapii pozostaje dla wszystkich ten sam: utrzymywanie glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi, na prawidłowym poziomie. Jest to konieczne, aby uniknąć ryzyka rozwoju wielu groźnych powikłań cukrzycy.
W leczeniu cukrzycy typu I konieczna jest insulinoterapia. Ponieważ trzustka chorego nie produkuje już insuliny, niezbędne jest podawanie tego hormonu w postaci zastrzyków. Aby leczenie było skuteczne, chory musi nauczyć się właściwie planować posiłki oraz wstrzyknięcia insuliny, dopasowując je do trybu życia i własnej aktywności fizycznej. Utrzymywanie glikemii w normie pozwoli uniknąć niebezpieczeństw, jakie niesie ze sobą zarówno hiperglikemia (zbyt wysoki poziom glukozy) , jak i hipoglikemia (zbyt niski poziom glukozy we krwi).
W przypadku cukrzycy typu II często pierwszym etapem leczenia jest zastosowanie starannie opracowanej diety oraz zmiana stylu życia – wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej. Pozbycie się niepotrzebnych kilogramów również pomaga – sprzyja bowiem zmniejszeniu insulinooporności tkanek. Gdy to nie wystarcza, choremu przepisuje się leki doustne, których zadaniem jest wspomaganie działania trzustki lub zwiększanie wrażliwości tkanek na insulinę. Po pewnym czasie może i to okazać się niewystarczające, wtedy należy rozpocząć insulinoterapię.
Wysiłek fizyczny
Niezwykle istotnym elementem terapii jest regularna aktywność fizyczna, dostosowana oczywiście do możliwości chorego. Wysiłek fizyczny – umiarkowany oraz systematyczny – poprawia skuteczność działania insuliny oraz pozwala spalić nadmiar glukozy. Dzięki ćwiczeniom można ograniczyć ilość przyjmowanych leków oraz zmniejszyć ryzyko powikłań cukrzycy (zawału serca, udaru mózgu). Ruch pomoże także cukrzykom mającym nadwagę w pozbywaniu się zbędnych kilogramów.
Najlepsza dla diabetyków forma ruchu to szybki marsz – zaleca się trzydziestominutowe spacery pięć razy w tygodniu. Polecane są również takie rodzaje aktywności fizycznej, jak pływanie, jazda rowerem, spokojny taniec, gimnastyka i inne formy ruchu, które nie wymagają intensywnego wysiłku. Zbyt męczące albo długotrwałe ćwiczenia mogą doprowadzić do hipoglikemii.
Osoby stosujące insulinę albo leki przeciwcukrzycowe zawsze powinny sprawdzić poziom glukozy we krwi zarówno przed ćwiczeniami, jak i po ich zakończeniu. Nie należy podejmować wysiłku fizycznego, jeżeli stężenie glukozy jest zbyt niskie lub za wysokie, najpierw trzeba je uregulować. Podczas ćwiczeń dobrze mieć przy sobie tabletki z glukozą lub słodki napój, na wypadek wystąpienia objawów niedocukrzenia (hipoglikemii).
Starannie dobrana dieta to jeden z najważniejszych elementów leczenia osób chorych na cukrzycę. Przestrzeganie zaleceń dietetycznych chroni przed groźnymi konsekwencjami tego schorzenia. Jadłospis powinien być urozmaicony i zawierać produkty, które dostarczą organizmowi niezbędnych składników odżywczych: węglowodanów, białek oraz tłuszczy, ale też potrzebnych witamin i soli mineralnych. Diabetykom zalecana jest dieta bogata w błonnik pokarmowy – opóźnia on bowiem wchłanianie cukrów i pozwala uniknąć gwałtownego wzrostu poziomu glukozy po posiłku.Dieta cukrzycowa
Ogólne zasady dotyczące diety cukrzycowej:
- zachowaj równowagę między ilością spożywanego pokarmu a wysiłkiem fizycznym;
- staraj się jeść posiłki regularnie, często, lecz w mniejszych porcjach;
- unikaj produktów mocno przetworzonych, ogranicz spożycie soli, tym bardziej jeśli cierpisz na nadciśnienie tętnicze;
- ogranicz do minimum ilość cukrów prostych w diecie, czyli słodyczy, ciastek, cukierków, czekolady, konfitur, dżemów, miodu, słodzonych napojów, słodkich oraz suszonych owoców – zawarte w tych produktach węglowodany wchłaniane są szybko, przez co stężenie glukozy we krwi bardzo wzrasta i to w krótkim czasie;
- spożywaj raczej cukry złożone, czyli węglowodany wchłaniane powoli; znajdziesz je w razowym pieczywie (białego chleba należy unikać), w gruboziarnistych kaszach, brązowym ryżu, w razowym makaronie (powinny być spożywane al dente);
- staraj się jeść dużo warzyw o niskiej zawartości skrobi, a więc warzywa kapustne, boćwinę, sałatę, szpinak, marchew, rzodkiewki, seler, pietruszkę, szparagi, cebulę, ogórki, fasolkę szparagową, pomidory; natomiast ziemniaki, kukurydzę, suchy groch, fasolę – spożywaj umiarkowanie;
- spośród owoców wybieraj mniej słodkie; polecane są jeżyny, grejpfruty, cytryny, awokado, kwaskowe jabłka, melony;
- unikaj potraw smażonych, zastąp je daniami gotowanymi na parze, duszonymi albo pieczonymi we folii;
- ogranicz w diecie ilość tłuszczy pochodzenia zwierzęcego – unikaj tłustych mięs i wędlin, masła i smalcu, tłustego nabiału;
- dozwolone są natomiast chude mięsa i produkty nabiałowe, ryby oraz oleje roślinne;
- unikaj alkoholu – znacznie bardziej szkodzi on diabetykom niż osobom zdrowym, ponieważ hamuje proces wydzielania glukozy przez wątrobę, co stwarza wysokie ryzyko hipoglikemii.
Cukrzyca a niedobór chromu
W wielu przypadkach cukrzyca ma związek z niedoborem chromu. Jest on ważnym dla organizmu mikroelementem: uczestniczy w procesie przemiany materii, wspomaga trzustkę, znacznie poprawia skuteczność insuliny, dzięki czemu stężenie glukozy we krwi łatwiej osiąga prawidłowy poziom. Produkty bogate w chrom, obecne w diecie diabetyka, pozwalają na zmniejszenie dawki insuliny. Ponadto chrom sprzyja odchudzaniu, co jest także istotną sprawą w przypadku cukrzycy.
Najlepszym jego źródłem są drożdże piwne, pełnoziarniste pieczywo, płatki zbożowe i kasze, otręby pszenne i żytnie, orzechy (brazylijskie, laskowe), warzywa (cebula, kapusta, sałata, marchew, rzepa, pomidory, brokuł, zielony groszek, fasola, ziemniaki w mundurkach, papryczka chili, zielona papryka, kukurydza), jabłka, grzyby, kiełki pszenicy. Chrom znajduje się także w takich produktach, jak mięso (kurze, indycze, cielęce, wołowe), podroby, owoce morza (małże, ostrygi, krewetki), jajka.
Również niektóre przyprawy zawierają niemałe ilości chromu. Oto one: kardamon, kolendra, biała gorczyca, kminek, gałka muszkatołowa, cynamon, kmin rzymski, kurkuma, pieprz i inne.
Rośliny wspomagające leczenie cukrzycy
- liście stewii – od wieków wykorzystywane przez Indian w Ameryce Południowej m.in. do terapii cukrzycy – posiadają zdolność obniżania wysokiego stężenia glukozy we krwi, poprawiają tolerancję glukozy; są także niezwykle pomocne w kuracji odchudzającej oraz w leczeniu nadciśnienia tętniczego;
- czosnek, cebula i por – obniżają glikemię oraz ciśnienie tętnicze, mają dobroczynny wpływ na naczynia krwionośne;
- strąki fasoli, rutwica lekarska, liście eukaliptusa – przygotowane z nich herbatki mają działanie przeciwcukrzycowe;
- endywia, mniszek lekarski, karczoch – warto te rośliny włączyć do diety – pomagają w walce z cukrzycą, a dodatkowo chronią wątrobę;
- borówka czarna, czyli popularna jagoda – przeciwcukrzycowe właściwości posiadają liście tej rośliny (jednak muszą zostać zerwane, zanim dojrzeją owoce); zawarta w liściach borówki myrtylina ma działanie podobne do insuliny, czyli obniża stężenie glukozy we krwi; niestety nie zastępuje całkowicie insuliny;
- kapusta – przydaje się w leczeniu licznych dolegliwości, pomaga także w przypadku cukrzycy, korzystnie wpływając na glikemię; diabetykom zaleca się picie soku z kapusty zarówno surowej, jak i kiszonej;
- mąka z kozieradki – jest bogata w błonnik, pomaga obniżyć poziom cukru we krwi;
- liczi – owoce stosowane w chińskiej medycynie przy leczeniu cukrzycy;
- herbatka z pokrzywy, zielona herbata.